شیر سه طرفه پکیج یکی از اجزای کلیدی و پرکاربرد در سیستم‌های لوله‌کشی، تأسیسات حرارتی، تهویه مطبوع و صنایع مختلف است. این قطعه با طراحی منحصر‌به‌فرد خود امکان کنترل و تغییر مسیر جریان سیالات را به‌صورت همزمان در سه جهت فراهم می‌کند. استفاده از شیرهای سه طرفه، علاوه بر افزایش کارایی سیستم، باعث صرفه‌جویی در فضا و هزینه‌ها می‌شود. این شیرها به دلیل تنوع در طراحی و متریال، در کاربردهای صنعتی، خانگی و حتی پروژه‌های پیشرفته مهندسی، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند.
در ادامه با ویژگی‌ها، عملکرد، انواع و کاربردهای مختلف شیر سه طرفه پکیج بیشتر آشنا خواهیم شد.
شیر سه طرفه پکیج چیست؟
شیر سه طرفه پکیج دیواری (یا شیر سه‌راهه پکیج موتوری) یکی از اجزای اصلی پکیج‌های دیواری است که وظیفه باز و بسته کردن مسیر جریان آب گرم مصرفی و آب مورد نیاز برای گرمایش شوفاژها را بر عهده دارد. این شیر دارای یک ورودی اصلی است که به مکش پمپ متصل می‌شود و دو خروجی فرعی که یکی به مسیر آب گرم مصرفی (مبدل ثانویه) و دیگری به مدار سیستم گرمایشی (رادیاتورهای شوفاژ) وصل می‌گردد.
عملکرد شیر سه راهه پکیج
شیر سه راهه در همه مدل‌های پکیج با وجود تفاوت‌های ظاهری، اساس عملکرد مشابهی دارد. این شیر از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- بلوک سه‌راهه
- موتور
- سوپاپ
زمانی که آب گرم مصرفی مورد نیاز باشد، شیر سه‌راهه با حرکت سوپاپ، مسیر جریان را به سمت مبدل ثانویه هدایت می‌کند. موتور شیر که در بخش بالایی قرار دارد، با حرکات رفت و برگشتی (خطی)، مسیر آب گرم را باز یا بسته می‌کند. پایین آمدن موتور باعث باز شدن مسیر آب گرم مصرفی می‌شود، در حالی که بالا رفتن آن مسیر گرمایش محیط را فعال می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید: ارورهای پکیج در تمامی برندها و مدل‌ها
دلایل خرابی شیر سه طرفه پکیج
شیر سه طرفه پکیج یکی از قطعات حساس و پرکاربرد است که به دلایل مختلف ممکن است دچار خرابی شود. در ادامه، مهم‌ترین عوامل آسیب به این قطعه را بررسی می‌کنیم:
1. فشار بالای آب
فشار بیش‌ازحد آب می‌تواند به قطعات داخلی شیر آسیب رسانده و عمر مفید آن را کاهش دهد. این فشار بالا اغلب منجر به کاهش کارایی و عملکرد نادرست شیر می‌شود.
2. نصب نادرست
اگر شیر سه راهه پکیج توسط فردی غیرمتخصص نصب شود یا موقعیت نصب آن نامناسب باشد، احتمال خرابی و کاهش کارایی آن در کوتاه‌مدت افزایش می‌یابد.
2. عدم نگهداری صحیح
شیر سه طرفه پکیج مانند سایر قطعات پکیج، نیازمند بررسی و سرویس‌های دوره‌ای است. در صورت عدم توجه به نگهداری منظم، ممکن است دچار خرابی یا نشتی شود.
3. آب مانده و دارای رسوب
آب مانده در سیستم به‌مرور زمان باعث تشکیل رسوب در قطعات داخلی شیر می‌شود. این رسوبات می‌توانند سیلندرها و سوپاپ‌ها را مسدود کرده و عملکرد شیر را مختل کنند.
4. تغییرات دمایی
تماس مداوم با آب سرد و گرم می‌تواند خواص مکانیکی قطعات داخلی شیر را تغییر دهد. این تغییرات، به‌مرور زمان، باعث فرسودگی و خرابی شیر سه راهه می‌شود.
تست خرابی شیر سه راهه پکیج چگونه انجام می‌شود؟
برای بررسی سلامت یا خرابی شیر سه راهه پکیج، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
تست عملکرد شیر سه راهه در شوفاژ پکیج
یکی از علائم رایج خرابی شیر سه راهه این است که با باز کردن آب گرم، تنظیم دمای آن ممکن نمی‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل ناتوانی شیر در بستن مسیر آب به مبدل ثانویه رخ می‌دهد که باعث می‌شود بخشی از آب وارد مبدل ثانویه شود. برای تست این مشکل، می‌توانید دمای لوله برگشتی که بین پمپ و ورودی پکیج قرار دارد را بررسی کنید. اگر دمای این لوله بالا باشد، احتمالاً نشتی در سوپاپ سه راهه وجود دارد و شیر باید تعویض شود. همچنین، افت فشار مداوم آب می‌تواند نشانه دیگری از خرابی شیر سه راهه باشد. برای اطمینان از عملکرد صحیح، شوفاژ را در حالت زمستانه قرار دهید و مجدداً مسیرها را بررسی کنید.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید: نحوه رسوب زدایی پکیج
تست موتور شیر سه راهه پکیج دیواری
برای بررسی عملکرد موتور شیر سه راهه، ابتدا سر فیش‌های موتور را جدا کرده و یکی از سیم‌های جانبی و سیم وسطی را به برق شهری متصل کنید. اگر موتور سالم باشد، روشن شده و محور آن به موازات دیواره‌ها قرار می‌گیرد. سپس با تغییر اتصال برق به سیم جانبی دیگر، محور موتور باید به حالت اولیه و داخل بازگردد. عملکرد موتور به گونه‌ای است که با باز شدن شیر آب گرم، مسیر آب گرم مصرفی فعال شده و مسیر مدار گرمایش بسته می‌شود. این موضوع به موتور اجازه نمی‌دهد تا همزمان آب گرم مصرفی و گرمایش شوفاژ را تأمین کند.
تست حالت آب گرم مصرفی
برای این تست، شیر آب گرم مصرفی را باز کرده و چند ثانیه صبر کنید تا آب گرم از شیر خارج شود. سپس دمای لوله رفت پکیج را بررسی کنید. اگر این لوله گرم باشد، ممکن است خرابی یا نشتی در سوپاپ شیر سه راهه وجود داشته باشد. این نشتی باعث اختلال در عملکرد صحیح شیر و کاهش کارایی پکیج می‌شود.
تست شیر سه راهه در حالت زمستانی
در این مرحله، پکیج را در حالت زمستانی یا گرمایش قرار دهید و دمای لوله برگشت را که قبل از ورود به دستگاه و پس از پمپ قرار دارد، بررسی کنید. اگر دمای لوله برگشت بعد از پمپ بالاتر باشد، احتمال نشتی در سوپاپ شیر سه راهه وجود دارد. این خرابی ممکن است منجر به ورود بخشی از آب گرم به رادیاتورها به‌جای مبدل ثانویه شود که در نتیجه، دمای آب گرم مصرفی کاهش یافته و راندمان پکیج افت پیدا می‌کند.
افت فشار پکیج و ارتباط با خرابی شیر سه راهه
افت فشار مداوم در پکیج نیز می‌تواند ناشی از خرابی شیر سه راهه پکیج باشد. این مشکل در پکیج‌های دیجیتال با کد خطای مربوط به افت فشار و در مدل‌های قدیمی با کاهش عدد نشانگر فشار روی صفحه فشارسنج مشخص می‌شود. در چنین شرایطی، برای تعمیر پکیج در محل باید از یک تعمیرکار حرفه‌ای برای تعمیر یا تعویض شیر سه راهه کمک بگیرید تا عملکرد پکیج به حالت عادی بازگردد.
نحوه تعویض شیر سه طرفه پکیج
تعویض شیر سه طرفه پکیج یک فرآیند حساس است که نیاز به دقت و رعایت مراحل خاص دارد. در ادامه گام‌های تعویض این قطعه به صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است:
1. خاموش کردن پکیج و قطع برق
ابتدا پکیج را خاموش کنید و آن را از برق بکشید. این کار از هرگونه خطر برق‌گرفتگی یا آسیب به قطعات الکتریکی جلوگیری می‌کند.
2. تخلیه آب درون پکیج
تمام آب موجود در پکیج را تخلیه کنید. این مرحله برای جلوگیری از ریختن آب هنگام باز کردن شیر سه طرفه پکیج ضروری است. همچنین، از بسته بودن مسیرهای عبور آب به پکیج اطمینان حاصل کنید تا از ورود آب جدید جلوگیری شود.
3. باز کردن پکیج
در این مرحله باید بدنه پکیج را باز کنید تا به شیر سه طرفه پکیج دسترسی پیدا کنید. این کار ممکن است نیاز به استفاده از ابزار خاصی مانند پیچ‌گوشتی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: هزینه تعمیر پکیج به عهده مالک است یا مستاجر؟
4. باز کردن شیر برقی معیوب
شیر برقی سه طرفه معیوب و سایر قطعات و اتصالات متصل به آن را به دقت جدا کنید. در این مرحله باید با دقت عمل کنید تا آسیبی به سایر قطعات پکیج وارد نشود.
5. جایگزینی شیر جدید
شیر سه طرفه جدید را جایگزین شیر قبلی کنید. اطمینان حاصل کنید که شیر جدید به درستی در جای خود قرار گرفته و تمام اتصالات به درستی و محکم بسته شده‌اند.
6. روشن کردن پکیج و بررسی عملکرد
در نهایت، پکیج را روشن کنید و عملکرد آن را بررسی کنید. شیر سه طرفه جدید باید به درستی کار کند و هیچ‌گونه نشتی یا مشکلی نداشته باشد. همچنین، دمای آب مصرفی و گرمایش باید به درستی تنظیم شود.
با رعایت این مراحل، می‌توانید شیر سه طرفه پکیج را به طور صحیح تعویض کرده و از عملکرد بهینه پکیج خود اطمینان حاصل کنید.
